Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

Teodor Knabel

Theodor Knabel urodził się 17 lutego 1882r. w wielodzietnej rodzinie Michaela i Johanny z domu Olkis. W wieku 13 lat  - zmarł Teodorowi ojciec. Zapewne matkę wspierało starsze rodzeństwo, w tym mający już wówczas 25 lat najstarszy brat Teodora - Franciszek (Franz), który pracował jako stolarz. Najprawdopodobniej to za jego sprawą Teodor trafił do pana Januschke (mistrza murarskiego i stolarskiego), który prowadził w Lublińcu firmę budowlaną i u którego najpierw terminował, a następnie pracował jako murarz (być może brał udział w gruntownym remoncie kościółka pw. św Krzyża czy kościoła w Lubecku, te bowiem prace realizowała firma H.Januschke).

W 1904r. Teodor Knabel ożenił się z panną Pauliną Shirpek (Sierpek), z którą doczekał się 5 dzieci (Paulina zmarła niespodziewanie w 1919r). Być może już wówczas przyjął dodatkowo funkcję opiekuna cmentarza żydowskiego (co gwarantowało mu darmowe mieszkanie w domu przedpogrzebowym w części przeznaczonej dla opiekuna).

W gdzieś w okolicach roku 1913, 30-dziesto letni Teodor został mianowany brygadzistą w firmie pana Januschke, został także wybrany do zarządu Miejskiej Kasy Chorych. Najprawdopodobniej, jako żołnierz niemieckiej armii cesarskiej wziął udział w I wojnie światowej. Po powrocie z niej został zatrudniony na stanowisku magazyniera w Magistracie Miejskim.

W 1919r. roku wszedł w skład Rady Miejskiej (będzie w niej aż do 1924r) piastując nawet funkcję Przewodniczącego (od grudnia 1922 do stycznia 1923).

W 1920r. ożenił się po raz drugi, z Jadwigą Otylią Witzik (będzie z nią miał kolejną piątkę dzieci).

Teodor swoje sympatie polityczne lokował w katolickiej partii Centrum. Gdy 20 października 1921 roku Rada Ambasadorów zatwierdziła decyzję Ligi Narodów dotyczącą ostatecznego podziału Górnego Śląska, w wyniku której Lubliniec został przydzielony Polsce - spora część lublinieckich autochtonów zdecydowała się na wyjazd z miasta (być może taką decyzję podjęło rodzeństwo Teodora z bratem Franciszkiem, który w odróżnieniu od brata agitował za Niemcami). Teodor Knabel nie podzielał obaw dotyczących przyszłości Lublińca i dlatego postanowił zostać.

W 1922r. Knabel został został przewodniczącym "Stowarzyszenie Budowniczego – Spółka zapisana z ograniczoną odpowiedzialnością na powiat lubliniecki w Lublińcu" (późniejszej Spółdzielni Mieszkaniowej „Strzecha"). Celem działalności Spółki założonej jeszcze w 1919r. przez chrześcijańskie związki zawodowe była budowa tanich mieszkań i domków poprzez nabywanie ziemi i podział na działki budowlane.


Teodor Knabel

W 1924r. decyzją Rady został mianowany kierownikiem właśnie oddanej do użytku nowej elektrowni i funkcję tą pełnił do 1934r. czyli aż do jej zamknięcia. Najprawdopodobniej od momentu pracy w elektrowni - zamieszkał w jej okolicy w budynku łaźni miejskiej (pod numerem 11).


Teodor Knabel - drugi od prawej z przodu,
kierownik elektrowni miejskiej w Lublińcu (1925r)

W 1931r. Teodor Knabel zdał egzamin czeladniczy przed Izbą Rzemieślniczą w Katowicach z elektrotechniki, zaś rok później potwierdził swoje umiejętności zdając egzamin mistrzowski.

 
Teodor Knabel - ze swoją żoną Jadwigą, oraz dziećmi
od lewej: Marią, Stefanem, Magdaleną i Elżbietą

Teodor Knabel było osobą głęboko wierzącą i angażującą się w życie religijnej społeczności. Toteż prezesował lublinieckiemu Towarzystwu Katolickiemu Robotników Pod opieką św. Józefa. które od 1934r. zmieniło nazwę na Towarzystwo Mężów Katolickich pod opieką św Józefa. Był także prezesem Parafialnej Akcji Katolickiej w Lublińcu (którą współzakładał w lipcu 1936r), a następnie przewodniczył Katolickiemu Stowarzyszeniu Mężów w Lublińcu. Działał w Chórze Parafialnym św. Cecylii, w którym piastował stanowisko prezesa od 1935 do 1938r.


Teodor Knabel w swoim ogrodzie przydomowym (ulica Piaskowa - dzisiaj 11 listopada)

Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej przeszedł na emeryturę. Zamieszkał wówczas w domu przy ulicy Piaskowej - naprzeciw cmentarza  żydowskiego. Zmarł 6 marca 1959r. w wieku 77 lat i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Lublińcu.

Na podstawie:
Wspomnienia i informacje - Aleksandra Podsiadlo-Budzyńska
Wspomnienia i zdjęcia - Barbara Rut
Jan Fikus senior - "Lubliniec: z dziejów miasta na Górnym Śląsku"
Jan Fikus senior - "Gmina żydowska w Lublińcu"
Jan Fikus senior - "Dzieje Kościoła p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lublińcu"
Julia Dziwoki - Akcja Katolicka w diecezji katowickiej (1925-1939
Lublinitzer Kreisblatt, 1913, Jg. 70, St. 37
Lublinitzer Kreisblatt, 1921, Jg. 78, St. 40
Kattowitzer Zeitung, 1932, Jg. 64, Nr. 130
Kattowitzer Zeitung, 1931, Jg. 63, nr 254
Tygodnik Powiatowy na Powiat Lubliniecki, 1928, nr 11
Akcja Katolicka na Śląsku. Powstanie, rozwój, działalność, 1938r.
Gość Niedzielny, 1938, [R. 16], nr 21
Gość Niedzielny, 1959, R. 28, nr 15
Gość Niedzielny, 1938, [R. 16], nr 35
Dom i Szkoła, 1934, R. 5, nr 6
Ziemia Lubliniecka nr 3 z 2013r.
Gazeta Opolska, 1920, R. 30 [właśc. 31], nr 134
Marian Berbesz - "Z sesji obrad Rady Miasta Lubliniec 1923-1939"
https://faralubliniec.pl/grupy-parafialne/chor-parafialny/historia/