Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

Lubliniec na starych mapach Śląska.

Lubliniec na starych mapach Śląska.

Część VIII

Autor: Piotr Serafin

Ostatnia mapa jaką zaproponuję została wydana w 1940 roku. Widać na niej prawie komplet dróg wylotowych oraz torów kolejowych z których korzystamy do dziś. Brakuje torów do Krupskiego Młyna, a do Częstochowy jechało się dzisiejszą ul. Niegolewskich. Obecnie szlak mija Lentex po prawej stronie większym łukiem.

Fragment mapy z 1940 roku.

W okresie międzywojennym nastąpiła jeszcze przebudowa stacji kolejowej w Lublińcu. Cytuję za miesięcznikiem „Inżynier Kolejowyz 1 listopada 1928 roku: „...rozszerzono jako stację graniczną i celną. Powiększono budynek stacyjny, zbudowano dom noclegowy dla drużyn, dobudowano warsztat przy parowozowni oraz nowe zasieki węglowe z urządzeniami i nową obrotnicę o średnicy 22 m. Stację zaopatrzono w centralizacje rozjazdów i stawidło jednopiętrowe...”.

Dworzec w Lublińcu

Budowa kolei niewątpliwie była kołem napędowym rozwoju Lublińca i szybko zaczęła procentować. Wtedy w naszym mieście powstało wiele instytucji państwowych i społecznych, zakładów przemysłowych, drobnych przedsięwzięć oraz dużych fabryk powodujących napływ urzędników i siły roboczej. W 1911 roku Lubliniec przyciągnął inwestorów z Francji. Jako filia firmy Union Textile S.A. powstała fabryka produkująca przędzę wełnianą czesankową, którą na mapie widzimy oznaczoną niemiecką nazwą: „Kammgarnspinerei”. Specjalnie na jej potrzeby dobudowano bocznicę kolejową umożliwiającą transport materiałów potrzebnych do produkcji, jak i gotowych wyrobów.

Jeden z budynków Fabryki Union Textil

Na mapie można dostrzec koszary wojskowe wybudowane jeszcze dla żołnierzy pruskich w latach 1914-1915, a później używane przez 74 Pułk Piechoty. Od 1892 roku w Lublińcu mamy nowe budynki Sądu i Więzienia, które również można na niej zlokalizować.

Sąd i więzienie

Przy ulicy Grunwaldzkiej rozbudowuje się Zakład dla Umysłowo Chorych”, który przypomina i w zasadzie jest jedną z dzielnic miasta.

Jeden z budynków "Zakładu dla Umysłowo Chorych". W czasie I Wojny Światowej pełnił funkcję lazaretu.

Na południu naprzeciwko leśniczówki „Strzylok” w 1935 roku oddano do użytku „Śląski Zakład dla Głuchoniemych”.

Jeden z budynków "Śląskiego Zakładu dla Głuchoniemych"

Obok „starych” cegielni opisanych poprzednio, pojawiły się nowe: na ul. Cegielnianej czyBiała Cegielnia” na ul Stalmacha, tu oznaczona jako „Fbr” (fabrik). Wid też cegielnię i tartak rodziny Bartos na dzisiejszej ul. Częstochowskiej. Na poprzedniej mapie z roku 1893 tartaku nie oznaczono, chociaż już funkcjonował, ale właścicielami  wtedy jeszcze byli bracia Goldstein.

Reklama tartaku Leona Bartosa. Jednodniówka "Pobudka wsi" z 8 września 1946 roku.

W miejscu, które znamy dziś jako „Hotel Strzelnica Resort&Spa” przy drodze do Kochcic działał piec do wypalania wapna z pozyskiwanej w pobliżu skały wapiennej. Na mapie oprócz kościołów znaleźć można wszystkie lublinieckie cmentarze: Parafialny (ul. Powstańców Śl.), Żydowski (ul. 11 listopada) oraz Ewangelicki i Wojskowy (ul. P. Stalmacha). Rozwój Lublińca doskonale obrazuje wzrastająca szybko liczba ludności. W 1875 było nas 2 254, w 1913 już 5 627 a w roku wydania mapy 1940 już 10 268. Na mapie pojawiło się więc sporo nowych ulic i zabudowań, głównie w południowej i północnej części miasta. Na koniec ciekawostki. Znaki ”Sch” licznie pojawiające się na mapie to duże stodoły, które zwykle budowano z dala od zabudowań z pewnego powodu. Jest więc też zaznaczona jedna z nich na Droniowiczkach - spłonęła bodajże w latach 80-tych XX wieku.

Stodoła na Droniowiczkach. Po prawej Cegielnia (Zgl) na dzisiejszej ul. Czarnoleskiej i na dolnym fragmencie mapy folwark (Schweine Vro) na Starej Kolonii.

Uważny obserwator zauważy też przydrożne krzyże (+): na ul. Częstochowskiej (skrzyżowanie z Kochcicką), Stalmacha (skrzyżowanie z Piaskową, drugi w lesie w kierunku obwodnicy i trzeci przy skrzyżowaniu z drogą do Krupskiego Młyna) czy na Droniowickiej (skrzyżowanie z ul. Drozdów). Wszystkie są w tych miejscach do dziś.

Krzyż na ul. Stalmacha obok Cmentarza Wojskowego

Na podstawie:

Link do mapy

„Spacerem przez Lubliniec” – Jan Fikus senior

Miesięcznik Inżynier Kolejowyz 1 listopada 1928

https://www.lentex.pl/o-firmie/#historia

https://fotopolska.eu/