Piłsudski w Lublińcu - 1922r.
Latem 1922r. Marszałek Józef Piłsudski wyruszył na Górny Śląsk - była to jego jedyna oficjalna wizyta na tym terenie. Marszałek wyjechał z Warszawy na Śląsk 25 sierpnia po południu specjalnym pociągiem z salonką i w niej spędził pierwszą noc. 26 sierpnia 1922r. o godzinie 10.00 był na stacji Herby, gdzie czekał na niego pierwszy wojewoda śląski Józef Rymer. Razem pojechali tym pociągiem do Lublińca. Tam u zbiegu ulic: Paderewskiego (dzisiejsza Oświęcimska) i Paderewskiego odbyło się pierwsze oficjalne powitanie gościa przez władze cywilne i wojskowe wraz z kompanią honorową. Marszałkowi towarzyszył generał Szeptycki. Szanownego gościa witał starosta Lubliniecki - Kazimierz Niegolewski oraz burmistrz miasta - Józef Zielonacki, którzy zaprosili Piłsudskiego na uroczysty obiad do budynku starostwa.
Józef Piłsudski przed Starostwem w Lublińcu
wraz z nim w wozie siedzi gen. Jacyna (adiutant Marszałka) - 1922r.
Po posiłku, wszyscy udali się na Polową Mszę Świętą, która odbyła się polu Szpitala Psychiatrycznego u zbiegu obecnych ulic Lisowickiej i M.C.Skłodowskiej.
Marszałek Józef Piłsudski podczas mszy polowej w Lublińcu
Po mszy polowej Józef Piłsudski odznaczył krzyżem Virtuti Militari powstańców śląskich wśród których znaleźli się między innymi: Alfons Zgrzebniok, dowódca II Powstania Śląskiego; Jan Ludyga-Laskowski, zastępca Wojciecha Korfantego w III Powstaniu Śląskim oraz Paweł Golaś, przywódca tego powstania w powiecie lublinieckim. Natomiast Krzyżem Walecznych - generał Szeptycki odznaczył około dwustu powstańców z powiatów lublinieckiego, oleskiego i tarnogórskiego.
Alfons Zgrzebniok, Janusz Zejer, Franciszek Zając
Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej Tarnowskich Gór,
udekorowani przez Marszałka Piłsudskiego w Lublińcu
Następnie odbyła się defilada wojskowa, która wiodła przez ówczesną ulicę Zamkową, dziś noszącą nazwę Józefa Piłsudskiego. Po defiladzie, około godziny 17.00 Marszalek pojechał przez Tarnowskie Góry do Strzybnicy, zwiedzić hutę srebra.
Na krótko wstąpił do klasztoru maryjnego w Piekarach Śląskich i o godzinie 20.00 ruszył w drogę powrotną do Lublińca, do swojej salonki, którą odjechał do Katowic, gdzie dnia następnego udekorował Krzyżami Virtuti Militari - kadrę dowódczą powstań śląskich, oraz ludzi zasłużonych w kampanii plebiscytowej.
Uroczystości z udziałem Marszałka Józefa Piłsudskiego
w Katowicach - 27 sierpnia 1922
Dla upamiętnienia pobytu Marszałka Piłsudskiego w Lublińcu, ówczesny Prezes Powiatowego Zarządu Związku Powstańców Śląskich Paweł Golaś, wystąpił z inicjatywą postawienia w Lublińcu pomnika ku czci Marszałka w miejscu powitania w 1922r.. Inicjatywę wsparły między innymi: Związek Powstańców Śląskich, Fabryka "Natronag" w Kaletach w osobie pana Jana Rzymełki (dyrektora zakładu), Przędzalnia w Lublińcu, czy Wydział Powiatowego Zakładu Komunalnego w Lublińcu. Po zgromadzeniu potrzebnych środków, pomnik postawiono w 1938r. Pomnik wykonał Antoni Cepok z Chorzowa.
Sygnatura mistrza Antona Cepoka
Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 27 listopada 1938r. połączono ją z aktem poświęcenia sztandaru powstańczego,
ufundowanego przez prezesa powiatowego Związku Powstańców Śląskich.
Uroczystości trwały dwa dni. Miasto tonęło w powodzi flag o barwach państwowych. Na rynku koncertowała orkiestra wojskowa. Odbyło się uroczyste nabożeństwo z udziałem przedstawicieli władz. Przed ołtarzem ustawiła się kompania honorowa wojska i miejscowe organizacje ze sztandarami. Mszę św. polową odprawił ks. dziekan Józef Dwucet, kazanie wygłosił k.s. Jan Szymała. Podczas mszy św. śpiewały połączone miejscowe chóry. Odsłonięcia pomnika w imieniu wojewody śląskiego dokonał w zastępstwie wojewody Grażyńskiego przy dźwiękach hymnu narodowego naczelnik dr Zygmunt Robel, wygłaszając przy tym okolicznościowe przemówienie.
Pomnik poświęcony Marszałkowi Piłsudskiemu w Lublińcu - 1938r.
Następnie odbyła się defilada, w której wzięli udział w wielkiej liczbie powstańcy. Polki, organizacje młodzieżowe, młodzież szkolna, oddziały powstańcze oraz niemal wszystkie miejscowe organizacje półwojskowe i cywilne. W czasie przyjęcia dla przedstawicieli władz i zaproszonych gości udekorowano 13 powstańców Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności oraz jednego „Gwiazdą Śląską". Wieczorem przed iluminowanym pomnikiem koncertowały orkiestry wojskowe.
Akt erekcyjny powstania pomnika
W czasie II wojny światowej pomnik został zburzony przez władze okupacyjne, żelbetonowe płyty zostały użyte przy remoncie mostu na Zagłówku.
11 Listopada 1999 roku - Władze Miasta i Powiatu przywróciły pamięć Marszałka Józefa Piłsudskiego mieszkańcom Ziemi Lublinieckiej, umieszczając na budynku Starostwa Powiatowego tablicę pamiątkową jego pobytu w Lublińcu.
Tablica pamiątkowa na budynku Starostwa w Lublińcu
Odsłonięcie pamiątkowej tablicy, której dokonali
ówczesny burmistrz Lublińca - Józef Widuch, oraz starosta Wojciech Graca
W ramach obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości, 16 września 2018r. ulicami miasta przemaszerowało wojsko polskie z Józefem Piłsudskim na czele. W marszu uczestniczyli żołnierze Ochotniczego Szwadronu Kawalerii Ziemi Opolskiej, którym towarzyszyli muzycy Miejskiej Młodzieżowej Orkiestry Dętej w Lublińcu oraz reprezentanci lublinieckich szkół i harcerzy.
Wiarus 1939r.
Ziemia Lubliniecka nr 2/2012r
Ziemia Lubliniecka nr 2/2015r
Dziennik Zachodni - Piłsudski na Śląsku - Teresa Semik
Naród i Wojsko - nr 50 - 1938r.
Gazeta Robotnicza 1922, R. 27, nr 195
Gazeta Robotnicza 1922, R. 27, nr 193
Spacerem przez Lubliniec - Jan Fikus
Archiwum Państwowe w Katowicach
Polska Zachodnia z 27.08.1939r.
Zdjęcia:
Ziemia Lubliniecka nr 2/2012r
Księga Pamiątkowa Powstań i Plebiscytu na Śląsku 1919-1934
Do Ciebie Polsko Wracamy - Biblioteka Śląska
Fotopolska.eu
Dziennik Zachodni
Marian Berbesz