Mapy Śląska cz. VI
Lubliniec na starych mapach Śląska część VI
Autor: Piotr Serafin
Około roku 1880 pojawiła się mapa wydana w Berlinie, której autor nie jest znany. Wybrałem ją jednak, bo świetnie pokazuje okres w którym sporo zaczęło się dziać wokół Lublińca. Tym razem chciałbym więc mniej opowiedzieć o samej mapie, a więcej o tym co można na niej zobaczyć. Można ją sobie otworzyć w oknie przeglądarki i powiększyć dowolny obszar: Mapa
Okolice Lublińca na mapie z 1880 roku.
Na dużym zbliżeniu widać przedmieście Św. Anny, Wesołą i Steblów jeszcze jako osobne miejscowości, tworzące się przedmieście tarnogórskie oraz trzy kościoły św. Mikołaja, św. Krzyża i św. Anny oznaczone małymi krzyżami „+”. Widać teren zamku z opisem „Schloss Lublinitz” oraz znajdujący się w pobliżu folwark "Vw"(dzisiaj to okolice ul. Sportowej, m. in. stoi tu Lubiteka). Jest już zaznaczony „nowy cmentarz” przy dzisiejszej ul. Powstańców Śląskich. Do Lubecka wiodła droga przez „Lipską górkę”, której końcowy fragment to dzisiejsza ul. Lipska. W stronę Steblowa, tamtejszych łąk i pól prowadziły jedynie wąskie drogi gruntowe. Pojawiły się też literki „Z” wskazujące miejsca, gdzie powstały nowe cegielnie. Podejrzewam, że dwa małe stawy w okolicy obecnej ulicy Szafera to pozostałości po działalności pierwszej cegielni. Druga to okolice dzisiejszej ulicy Lisowickiej (~ market ALDI). Jak pisze Jan Fikus to stąd czerpano glinę do produkcji cegieł niezbędnych do budowy Zakładu Wychowawczego im. Franciszka Grotowskiego w latach 1843-45. Właścicielem cegielni był niejaki Stern. Na mapie można jeszcze zauważyć miejsca oznaczone jako „Sg” i „Lg”. Tutaj pewności nie mam, gdyż oznaczenia na mapach z czasem zmieniały się, ale prawdopodobnie mogą to być odpowiednio Sandgrube i Lehngrube (miejsce wydobywania piasku/gliny, literami „Sg” oznaczano też tartaki)., Pojawił się też znak „K0” oznaczający piec wapienny (okolice dzisiejszej „Strzelnicy-Resort&Spa”).
Zbliżenie na miasto
Warto jednak spojrzeć na dolną część mapy, gdyż tam pojawiła się najważniejsza zmiana. Jest tam fragment linii kolejowej, pierwszej w naszych okolicach, łączącej Tarnowskie Góry z Opolem.
Teren pomiędzy Tworogiem, Żędowicami i Lublińcem.
Widoczna linia kolejowa 144 oraz wtedy lublinieckie okno na świat,
czyli szosa z Lublińca do dworca w Tworogu
Linia 144 powstała w latach 1856-1858 za sprawą hrabiego Andreasa Renarda właściciela dóbr strzeleckich i czasowo również lublinieckich.
Stacja kolejowa w Tworogu
Hrabia był niezwykle aktywny i przedsiębiorczy. Zawdzięczamy mu unowocześnienie okolicznych zakładów i przedsiębiorstw, a zwłaszcza hutnictwa. Był między innymi twórcą i właścicielem huty Zawadzkie powstałej w 1836 roku. Wspomniana linia kolejowa stała się w tym czasie motorem napędowym także naszego miasta.
Most kolejowy w Tworogu
To dzięki niej już w 1859 roku, dawna drugorzędna droga, została utwardzona kamieniem i wapnem oraz wykonano rowy odwadniające po obu jej stronach. Była pierwszą, najnowocześniejszą wtedy drogą w powiecie, pełnoprawnie nazywaną z francuskiego „chaussee” czyli szosą. Łączyła Lubliniec ze stacją kolejową w Tworogu, której początek to oczywiście ul. Stalmacha w Lublińcu. Pewnie wtedy też dostrzeżono w naszym mieście ogromny potencjał rozwoju gospodarczego jaki niesie ze sobą kolej. W niedługim czasie prace związane z budową linii kolejowej przebiegającej przez Lubliniec zostały rozpoczęte. Między innymi o tym napiszę w części VII.
Pocztówka z Tworoga a na niej również m. in. dworzec kolejowy
Wykorzystano:
link do mapy: https://polona.pl/item/lublinitz,MTA4MDE1ODI1/0/#info:metadata
„Ziemia Lubliniecka” 3_2017 - artykuł Arkadiusza Barona
„Spacerem przez Lubliniec” – Jan Fikus senior
https://www.bazakolejowa.pl/