Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

Kazimierz Niegolewski urodził się w 28 lutego 1870 roku w Niegolewie w Wielkopolsce w rodzinie Zygmunta i Zofii Niegolewskich. Młody Kazimierz wychowywał się w atmosferze przesiąkniętej patriotyzmem i umiłowaniem Ojczyzny. Jego dziadek - Andrzej Niegolewski był oficerem w armii Napoleona i brał udział w słynnej szarży pod Samosierrą, a ojciec - Zygmunt, brał udział w powstaniu styczniowym.

Pałac w Niegolewie, miejsce urodzin Kazimierza Niegolewskiego

Uczęszczał do gimnazjum w Poznaniu i Lesznie. Następnie przeniósł się do Berlina, gdzie wstąpił na wydział agronomicznym tamtejszego Uniwersytetu. Studia zaś ukończył w na Uniwersytecie w Monachium.

18 lipca 1900 roku poślubił Konstancję Żabińską, córkę Marii Kosińskiej, dziedziczki Koszut, z którą się rozwiódł, żeniąc się następnie (po 1910r) z jej siostrą Wiktorią Żabińską.

Po studiach pracował jako urzędnik gospodarczy, oraz  członek zarządu Posener Landschaft (Poznańskiej Izby Rolnej). Pełnił także funkcję administratora dóbr Wysockich w Galicji. W 1906 roku był jednym z założycieli oraz pierwszym prezesem rady nadzorczej Rolnika w Zaniemyślu. Tego samego roku pełnił funkcję sekretarza polskiego komitetu wyborczego na powiat średzki.

W 1908r. nabył majątek Kadławy pod Wronkami koło Wrocławia od Niemca Kronlina. W 1910r. osiadł w rodzinnym majątku, gdzie oddał się na usługi Spółek Melioracyjnych Małorolnych dążąc do uniezależnienia drobnych gospodarzy od wpływów niemieckich. 

Kazimierz Niegolewski po prawej stronie z psem
w Niegolewie, z tyłu na krześle siedzi matka Kazimierza - Zofia Niegolewska

W 1913r. przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie kupił od Niemca Zieglera majątek Czarny Las (Helenenthal) w powiecie lublinieckim pod Woźnikami

Pałac w Czarnym Lesie
Kazimierz Niegolewski - stoi pierwszy od lewej stronie pod kolumną

Swoją działalność społeczno - polityczną na Górnym Śląsku rozpoczął po wybuchu Rewolucji Listopadowej w Niemczech. Już w pierwszych dniach Rewolucji nawiązał współpracę z Naczelną Radą Ludową dla śląska i przy pomocy jej przedstawiciela, adwokata Czapli z Bytomia, na wiecu zwołanym z własnej inicjatywy w Woźnikach, doprowadził do wyboru Rady Ludowej dla Miasta Woźniki i okolicznych wiosek. 

Równocześnie, wykorzystując nadgraniczne położenie swojego majątku oraz znajomości, rozpoczął przemycanie na terytorium Rzeszy broni i amunicji, oraz udostępniał swój dworek do spotkań z osobami wydalonymi z granic Rzeszy za działalność wywrotową. Nic dziwnego, że jego dom był pilnie strzeżony przez Niemców, zwłaszcza przez "Grenzschutz". Ponieważ swoją propolską działalnością naraził się władzom zmuszony był już na początku grudnia 1918 roku opuścić granice Rzeszy. Często jednak wracał nad granicę państwową, a jednocześnie własnego majątku i pełnił z własnej woli zwykłą straż.

Kazimierz Niegolewski należał do najbliższego otoczenia Wojciecha Korfantego. Patronował również miejscowej POW Górnego Śląska. Znalazł się w gronie delegatów górnośląskich, którzy wzięli udział w obradującym od 3 do 6 grudnia 1918 roku Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu.

Działacze Plebiscytowi w hotelu "Lomnitz",
drugi od prawej siedzi - Kazimierz Niegolewski,
dwa miejsca dalej - Wojciech Korfanty

Brał czynny udział w Pierwszym Powstaniu Śląskim (które nie objęło swoim zasięgiem naszego powiatu) i w związku z tym po jego upadku znów musiał opuścić granice Górnego śląska. Po zajęciu Obszaru Plebiscytowego przez Międzynarodowe Siły Rozjemcze powrócił na Górny Śląsk i rozpoczął pracę w Polskim Komisariacie Plebiscytowym w wydziale rolnictwa, gdzie oprócz propagandy pomiędzy rolnikami przygotowywał państwową organizację rolnictwa. W trakcie trzeciego powstania objeżdżał domeny państwowe, czuwając nad ich majątkiem.

Zespół pracowników Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Polskiego Komisariatu Plebiscytowego,
Kazimierz Niegolewski siedzi w środku

To właśnie w majątku Kazimierza Niegolewskiego w Czarnym Lesie - 16 sierpnia 1920r. odbył się pierwszy kurs harcerski zorganizowany przez Inspektorat Harcerski. W kursie uczestniczyło 21 chłopców. Część uczestników kursu wzięła udział w II Powstaniu Śląskim.

W uznaniu dla jego pracy niepodległościowej 15 czerwca 1922 roku został wybrany pierwszym starostą lublinieckim.

Odezwa starosty Kazimierza Niegolewskiego
wydana do mieszkańców powiatu lublinieckiego 30 czerwca 1922r.

14 czerwca 1922r. Kazimierz Niegolewski uczestniczył w Biedrusku w spotkaniu żołnierzy 23 Dywizji z Naczelnikiem Państwa - Józefem Piłsudskim. Podczas tej uroczystości odbyło się poświęcenie i przekazanie 74 i 75 pułkowi piechoty sztandarów. Niegolewskiemu przypadło przekazanie sztandaru 75 pułkowi, zaś Maksymilanowi Rzeźniczkowi - 74 pułkowi.

Uroczystość przekazania sztandarów 74 i 75 pułku piechoty w Biedrusku
w obecności Józefa Piłsudskiego, na zdjęciu widoczny także Kazimierz NIegolewski

26 czerwca 1922r. witał w Herbach Śląskich wkraczające na Śląsk i zdarzające do Lublińca - wojsko polskie, 74 pułk piechoty.

Kazimierz Niegolewski witający żołnierzy 74 pp,
na koniu siedzi płk Włodzimierz Bokszczanin - 26 czerwca 1922r.

Po objęciu stanowiska rozdał około 120 ha ziemi chłopom małorolnym. Stąd nazywano ten obszar Niegolewką. Za uzyskaną ze sprzedaży reszty swojego majątku gotówkę ufundował pensje dla urzędników, a także wsparł organizacje dobroczynne. Głównym jego celem jako starosty była działalność na rzecz spolszczenia powiatu.

26 sierpnia 1922r wraz z burmistrzem Józefem Zielonackim - Kazimierz Niegolewski gościł w Lublińcu Marszałka Józefa Piłsudskiego, który przyjechał by uhonorować powstańców śląskich.

Kazimierz Niegolewski siedzi po prawej stronie Józefa Piłsudskiego,
przed budynkiem starostwa w Lublińcu w sierpniu 1922r

Kazimierz już poważnie chorował na serce, kiedy wziął 14 października 1923 roku udział w uroczystości przeniesienia zwłok dziadka - pułkownika Andrzeja Niegolewskiego do Krypty Zasłużonych Wielkopolan w kościele św. Wojciecha w Poznaniu

Swoim zaangażowaniem w sprawy narodu polskiego doprowadził do zadłużenia i utraty prywatnego majątku, który przeszedł na własność Józefa Jeziorańskiego z Katowic. Rok później posiadłość nabył Maciej Rogowski z Warszawy.

Kazimierz Niegolewski zmarł 1 stycznia 1924 roku w Lublińcu, a został pochowany 4 stycznia na cmentarzu parafialnym.

W sierpniu 1925 roku odsłonięto na cmentarzu wojskowym grobowiec ufundowany przez żonę zmarłego Wiktorię Niegolewską. Mauzoleum wykonano z dużych płyt granitowych. Twórcą projektu był Wacław Szymanowski, który opracował także model drzwi z brązu z płaskorzeźbą przedstawiającą postać zmarłego wśród dzieci, na tle krajobrazu i grupy ludzi. U góry widniały napisy: „KU PAMIĘCI ZMARŁYCH I POLEGŁYCH ZA WOLNOŚĆ I POLSKOŚĆ GÓRNEGO ŚLĄSKA” i „KAZIMIERZ NIEGOLEWSKI PIERWSZY STAROSTA LUBLINIECKI”. Do grobowca przeniesiono zwłoki zmarłego.

W nim także pochowano zmarłą 24. 10. 1927 roku Wiktorię Niegolewską.

Harcerze Hufca Lubliniec - pod pomnikiem/mauzoleum Niegolewskich

Za swoje zasługi Kazimierz Niegolewski (a także jego żona) w 1937r. został pośmiertnie odznaczony Medalem Niepodległości.

Mauzoleum zostało zniszczone po zajęciu miasta podczas II wojny światowej. Dzisiaj o tym, że Kazimierz Niegolewski spoczywa na wojskowym cmentarzu - informuje tylko pęknięta płyta leżąca w pobliżu pomnika poświęconego tym, którzy w latach 1919 – 1945 walczyli o powrót do Polski tej części Śląska oraz walczących z hitlerowskim najeźdźcą.

1987r. z okazji 65 rocznicy powrotu Lublińca do Polski, na budynku, gdzie mieszkało państwo Niegolewskich została umieszczona tablica pamiątkowa. Nazwiskiem Niegolewskich nazwano także jedną z ulic miasta.

Na podstawie:
Niegolewscy w XIX i XX wieku - Magdalena Malinowska
Kazimierz Niegolewski - notka na stronie www.wozniki.pl
Biogram - napisany przez Kazimierza Niegolewskiego
"Czarny Las - koło Woźnik, były majątek hr. W i K Niegolewskich" - Konstanty Wolny
Goniec Wielkopolski nr 111 - 1922r.
Polska Zachodnia 1927 nr 253
Monitor Polski nr 64 z 19.03.1937, poz. 94

Zdjęcia:
Zbiory prywatne - Konstanty Wolny
Archiwum Hufca Lubliniec
Fotopolska.eu
Oddział wydzielony "Lubliniec" - Adam Kurus
Harcerz Śląski nr
Ze wspomnień starego leśnika - Stanisław Cenkier