Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

Powszechna Wystawa Krajowa w 1929r.

Od 16 maja do 30 września 1929r. z okazji 10 lecia Odzyskania Niepodległości przez Rzeczpospolitą - odbywała się Powszechna Wystawa Krajowa - impreza wystawiennicza, która została w większości zlokalizowana na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Wystawę podzielono na 32 działy tematyczne, z których 26 stanowiły poszczególne dziedziny gospodarki, a pozostałe to: Ogólna charakterystyka kraju, Nauka i wychowanie, Sztuka, Higiena i opieka społeczna, Sport i turystyka oraz Emigracja. Zwiedziło ją podczas 138 dni - 4,5 miliona osób.


Teren Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu w 1929r. z lotu ptaka

W tymczasowym, drewnianym Pawilonie Samorządów Wojewódzkich i Związku Miast na rogu ulic Grunwaldzkiej i Śniadeckich (6260 m2) -  zaprezentowało się Województwo Śląskie.

Jak podaje przewodnik po wystawie, część poświęcona Śląskowi dzieli się pod względem przestrzeni na dwie główne części: szkolnictwo, które zajmowało ponad połowę stoiska i drugą złożoną z: administracji ogólnej, skarbowej, budownictwa: naziemnego, wodnego, drogowego, kolei i opieki społecznej. W sumie całość wystawy zamykała się w 8 oddziałach. Na wszystkich ściankach działowych śląskiej wystawy znajdował się fryz z motywami przemysłowymi oraz witraże o motywach śląskich wykonane przez uczniów. Przed wejściem do części poświęconej Województwu Śląskiemu ustawiono wielką bryłę węgla a na niej szklany pryzmat mający ukazywać majątek województwa, który w 1929r. wyliczono na przeszło 115 mln złotych.


Wejście na wystawę poświęconą Województwu Śląskiemu,
w głębi, po lewej stronie - bryła węgla i ustawiony na niej pryzmat

Na wystawie nie zabrakło elementów związanych z naszym powiatem lublinieckim, a w kilku przypadkach zajmowały one centralne miejsce. Województwo Śląskiego od początku swojego istnienia sporo inwestowało w Lubliniec i powiat. Pieniądze płynęły na edukację, drogi, regulacje rzek, czy rozbudowę linii kolejowej. Na ulotce przedstawionej na wystawie - powiat lubliniecki został następująco scharakteryzowany:



Opis powiatu lublinieckiego zamieszczony w informatorze

Spacerując po wystawie po raz pierwszy w sposób znaczący znaleźlibyśmy informacje o Lublińcu w oddziale czwartym, gdzie miasto reprezentowane było przez lubliniecki Dom Pracy Przymusowej, którego pensjonariusze wykonali na potrzeby wystawy - chodnik kokosowy. W tym oddziale jedno z centralnych miejsc zajmował Wojewódzki Zakład dla Umysłowo Chorych w Lublińcu. Na stole umieszczono gipsowy model jednego z budynków Zakładu, dookoła którego znajdowały się zdjęcia ukazujące codzienne życie pacjentów.


Po lewej model jednego z budynków Zakładu dla Umysłowo Chorych w Lublińcu

W tym dziale znalazł się także wykonany przez dzieci z Woźnik - model drewnianego kościółka woźnickiego pw. św. Walentego.


Na środku makieta - kościółka z Woźnik

Drugim oddziałem, którego centralne miejsce zajmował model gipsowy z Lublińca, był oddział siódmy, poświęconym szkołom średnim, gdzie zaprezentowano model dopiero powstającego - Gimnazjum Państwowego w Lublińcu (oddanego do użytku w grudniu 1929r.).


Po prawej stronie - model lublinieckiego gimnazjum

Jako, że nie miałem możliwości zwiedzenia wystawy osobiście:) trudno jest powiedzieć, w jakim stopniu powiat lubliniecki został uwzględniony na mapach, wykresach i zdjęciach zamieszczonych na ściankach działowych całej wystawy.

Pewnie pojawił się już w pierwszym dziale, w którym prezentowany był Korpus Policji Województwa Śląskiego  - gdyż jej oddział stacjonował w naszym mieście. W tym samym dziale pojawiła się także informacja o ilości zwierząt hodowlanych w powiecie lublinieckim. W dziale drugim powiat lubliniecki opisany został ze względu na stan dróg bitych w 1929r. W kolejnym trzecim dziale - który prezentował między innymi stan dróg wodnych i budowy mostów - być może pojawiły się zdjęcia z Kalet - gdzie właśnie budowany nowy żelbetony most i z regulacji Małej Panwi - przy której pracowano od 1929r. aż do 1939r. Na pewno pojawiła się też informacja o planowanej rozbudowie trakcji kolejowej ze Strzebinia do Woźnik (oddanej do użytku w 1932r). W dziale czwartym pojawiły się zdjęcia, tablice i mapy ilustrujące rozwój harcerstwa śląskiego - jest wielce prawdopodobne, że i tam zamieszczono informacje o prężnie rozwijającym się wówczas Hufcu ZHP Lubliniec. W dziale piątym nie mogło zabraknąć Lublińca - gdy prezentowany był stan szkolnictwa mniejszościowego na terenie Śląska. Tu także znajdowała się ruchoma szafka ze zdjęciami wnętrz szkół w województwie śląskim - być może znalazło się też miejsce na którąś ze szkół z naszego powiatu. W dziale 8 znalazły się zdjęcia ilustrujące działalność pozaszkolnych towarzystw i związków - nie wykluczone, że wśród nich pojawiły się zdjęcia z naszego regionu, gdyż na jego terenie działało sporo takich instytucji i ich działalność była bardzo żywa. 

W samym informatorze poza wieloma wzmiankami o naszym powiecie, zostały umieszczone zdjęcia dwóch kościołów drewnianych -


Kościół pw. św. Jana Chrzciciela - dziś nie istniejący, spalony w 1961r.


Kościół pw. Matki Różańcowej w Boronowie

Część eksponatów zaprezentowanych przez Województwo Śląskie na Powszechnej Wystawie Krajowej - od 19 października do 21 listopada - mogli obejrzeć mieszkańcy Śląska w Katowicach, na terenach wystawowych przy Parku Kościuszki. Wystawa składająca się z eksponatów Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, Samorządów, Okręgu Urzędu Ziemskiego, Zw. Pracy Kobiet, oraz niektórych eksponatów Wydziałów Powiatowych połączona została z wystawą obrazów i rzeźb (ponad 350) śląskich artystów-plastyków. Wystawę można było zwiedzać od 10 do 19 - cena biletu wynosiła 1 zł.



Nieistniejące już hale wystawowe w Katowicach - przy Parku Kościuszki

Na podstawie:
Województwo śląskie : 1918-1928 : rozwój administracji samorządowej województwa śląskiego w zarysie : informator i przewodnik po wystawie województwa śląskiego na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu / [red. Ludwik Ręgorowicz, Marjan Dworzański, Marjan W . Tułacz
Wikipedia
NAC
Fotopolska
Polska Zachodnia, 1929, R. 4, nr 279
Polska Zachodnia, 1929, R. 4, nr 291
Polska Zachodnia, 1929, R. 4, nr 295
Polska Zachodnia, 1929, R. 4, nr 313